Na czym polega niedostateczna kapitalizacja?

Jedną z metod zewnętrznego finansowania spółki kapitałowej jest pożyczka od udziałowców. Dawniej odsetki od pożyczek udzielonych przez udziałowców nie zawsze mogły stanowić koszty uzyskania przychodów. Były one traktowane inaczej niż pozostałe źródła finansowania zewnętrznego, w tym kredyty bankowe.

Od 2018 roku przepisy prawa podatkowego w tym zakresie uległy znacznym zmianom, głównie ze względu na zaimplementowanie do przepisów polskiego prawa Dyrektywy Rady UE 2016/1164 z dnia 12 lipca 2016 r. ustanawiającej przepisy mające na celu przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego oraz Dyrektywy Rady UE 2017/952 z dnia 29 maja 2017 r. zmieniającej dyrektywę UE 2016/1164 w zakresie rozbieżności w kwalifikacji struktur hybrydowych dotyczących państw trzecich. Przyjrzyjmy się bliżej, co warto wiedzieć o niedostatecznej kapitalizacji.

Niedostateczna kapitalizacja, czyli nieuzasadnione korzyści podatkowe

Ostatnie zmiany mają zastosowanie dla wszystkich pożyczek, niezależnie od tego, kiedy zostały przekazane. Dotyczą one też niektórych innych form finansowania zewnętrznego w tym leasingu oraz kredytów bankowych. Co warto wiedzieć?

O niedostatecznej kapitalizacji mówimy wtedy, kiedy spółka finansowana jest długiem (w szerokim sensie), a wniesiony przez udziałowców kapitał jest znacznie niższy niż zaciągnięte zobowiązania – co sprawia, że firma nie jest wystarczająco zasilana własnymi środkami, aby móc  bezpiecznie i płynnie prowadzić działalność. Taka, przynajmniej, mogła być jedna z przyczyn zmiany przepisów z mocą od 1.1.2018 – wyjaśnia specjalista z Kancelarii Doradztwa Podatkowego Jacka Pukaluka. – W przypadku cienkiej kapitalizacji zastąpienie kapitału zakładowego spółki pożyczkami lub kredytami może mieć związek z zamiarem osiągania korzyści podatkowych. Co ważne, nowe przepisy obejmują zarówno podmioty powiązane, czyli udziałowców, jak i podmioty niezależne, np. banki.

Niestety nie wszystkie przepisy są jasne, a niektóre regulacje są niejednoznaczne. Dlatego w przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy skonsultować się z doradcą podatkowym. Nawet jeśli w poprzednich latach podatnika nie dotyczył problem niedostatecznej kapitalizacji, to może okazać się, że wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów części kosztów finansowania dłużnego w pewnym momencie stanie się niezbędne.

Nowe zasady niedostatecznej kapitalizacji

Obecnie, ograniczenie kosztów podatkowych wiąże się nie tylko z finansowaniem od podmiotów powiązanych, ale również od podmiotów niezależnych i zewnętrznych. Chodzi więc nie tylko o podmioty z niewielkim udziałem w kapitale podatnika (np. 5%), lecz też banki, a nawet firmy leasingowe.

Warto zwrócić uwagę, że ograniczenie to nie znajduje zastosowania, jeżeli koszty finansowania nie przekraczają 3 mln zł.  Kwota 3 mln zł obowiązuje, jeśli rok podatkowy ma 12 miesięcy. Jeśli jest krótszy lub dłuższy, za każdy miesiąc przypada 250 tys. zł.

Limit kosztów finansowania oblicza się na podstawie tzw. EBITDA, tj. earnings before interest, taxes, depreciation and amortization. Wynosi on 30% x ((przychody – przychody odsetkowe)) – (koszty – amortyzacja – koszty finansowania dłużnego)).

Do kosztów finansowania dłużnego – podlegających ograniczeniu jako koszty podatkowe – zalicza się odsetki, opłaty i prowizje, kary za opóźnienia, koszty zabezpieczeń oraz część odsetkową rat leasingowych. Nie są to jednak odsetki naliczone, a jeszcze nie zapłacone, a także odsetki od zobowiązań podatkowych. Do kosztów finansowania dłużnego zalicza się wyłącznie koszty, które mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.

Co ważne, od początku 2019 roku nowe zasady obejmują wszystkie otrzymane pożyczki i kredyty, niezależnie od tego, kiedy zostały przekazane pożyczkobiorcy. Dlatego, aby uniknąć negatywnych skutków nowych przepisów, możliwe jest przeprowadzenie działań weryfikujących zobowiązania finansowe albo też wystąpienie o indywidualną interpretację przepisów podatkowych.